استفاده از فرصت اوراسیا احتیاج به زیرساخت های اقتصادی و حمل ونقل دارد - وبلاگ آرشیو بهترین ها

به گزارش وبلاگ آرشیو بهترین ها، تجارت ترجیحی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از پنج آبان ماه کلید خورده است؛ فعالان مالی معتقدند با توجه به تنوع بازار و منابع موجود در کشورهای عضو این اتحادیه پیوستن به آن یک فرصت تاریخی است که می تواند بخشی از تأثیر تحریم ها را بر اقتصاد ایران جبران کند. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران هم پیوستن ایران به این اتحادیه را به منزله فرصتی نو در مناسبات ایران و اتحادیه اوراسیا می داند: اوراسیا می تواند زمینه همکاری با منطقه هند و چین و شرق را فراهم کند و با توجه به اینکه بیش از 65 درصد از نیازهای کشورهای عضو در داخل خودشان قابل تأمین است، باید از این امتیاز ویژه بهره ببرد.

حسن فروزان فرد، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران به این پرسش پاسخ می دهد: آیا توافق نامه ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا راستا ورود به تجارت آزاد ایران را تسهیل می نماید؟

فروزان فرد می گوید: پیوستن به توافق منطقه ای مثل اتحادیه اوراسیا اتفاق مثبتی است؛ ما در طول 40 سال گذشته هیچ تجربه ای در پیوستن به اتحادیه های منطقه ای نداشتیم؛ این اتفاق می تواند تمرین خوبی برای ایران باشد تا در آینده بتواند خود را برای پیوستن به توافق ها و اتحادیه های بزرگ و بین المللی آماده کند؛ این حضور می تواند تمرینی برای تجارت آزادی در راستا آینده باشد.

او ادامه می دهد: ما برای اولین بار این فرصت را به دست آورده ایم که در اتحادیه اوراسیا حضور داشته باشیم و نتیجه این حضور حتماً برای اقتصاد ما مثبت خواهد بود.

فروزان فرد می گوید: ایران تلاش دارد در شرایط کنونی با استفاده از فرصت ها و ظرفیت های ایجادشده در پی پیوستن به موافقتنامه اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مناسبات اقتصادی با کشورهای منطقه، تکمیل و توسعه زیرساخت ها و تسهیلات لازم به ویژه در زمینه حمل ونقل دریایی و ریلی را برقرار و توسعه دهد.

او شرح می دهد: البته هر کدام از این کشورها مشخصه خاص جغرافیایی، سیاسی و موقعیت اقتصادی خود را دارند؛ مثلاً ارمنستان کشور کوچکی است با بازار محدود و جمعیت اندک و در کنار آن روسیه بازار بسیار بزرگی است؛ این تنوع حتماً انتظارات متفاوت و متعددی هم ایجاد خواهد نمود؛ اما باید از هر فرصتی برای حضور در این اتحادیه بهره برد.

به گفته فروزان فرد قبل از این کالاهای ایران در بازار کشورهای اوراسیا حضور پررنگی نداشت و این به دلیل بالا بودن تعرفه های گمرکی جهت واردات کالا به این اتحادیه بود که با امضای توافق نامه ایجاد یک منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به صورت آزمایشی برای یک دوره سه ساله (قابل تمدید) با موافقت کشورهای عضو به تصویب رسید.

او ادامه می دهد: بخش زیادی از این کالاها، کالاهای غیرساخته شده و کشاورزی است؛ یعنی به صادرات مواد خام تعرفه تعلق گرفته است؛ کالاهایی مثل کشمش، انجیر، خرما، بعضی از ماهی ها، خیار، گوجه فرنگی و غیره؛ یعنی محصولات غذایی فراوریی غیرصنعتی نه صنایع تبدیلی.

توجه به حمل و نقل ریلی در اولویت باشد

فروزان فرد در کنار فرصت ها، از مسائل حضور در اتحادیه اوراسیا می گوید: پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا، ظرفیت توسعه روابط اقتصادی را فراهم می نماید اما به موازات رشد این ظرفیت ها، باید زیرساخت ها نیز فراهم شوند.

او تاکید می نماید: وقتی صادرات ما به اتحادیه اوراسیا محصولات کشاورزی غیرتبدیلی است، باید به مختصات این تجارت توجه گردد. این کالاها فسادپذیر هستند، دوره ماندگاری کمتری دارند، برای همین حمل و نقل و سرعت حمل بسیار مهم است.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه می دهد: از دولت و بخش خصوصی انتظار می رود در حوزه حمل و نقل و لجستیک سرمایه گذاری مناسبی داشته باشند. ایران راستاهای زمینی، دریایی و هوایی امن تری در اختیار دارد و می تواند از این ظرفیت جهت توسعه بازارهای مشترک استفاده کند.

او ادامه می هد: راستا تجاری ایران با روسیه از راستا دریای است و ارمنستان تنها کشور عضو اتحادیه اوراسیاست که با ایران مرز زمینی مشترکی دارد اما راستا حمل و نقل در دریا به دلیل سرمای زیاد و یخ زدن محصولات و در راه زمینی به دلیل مسافت و شرایط جاده نامناسب است.

به گفته فروزان فرد، امکانات ترانزیتی ما به این کشورها محدود و سیستم لجستیک و پروازهای هوایی نامناسب ونامنظم است. برای همین باید بتوانیم از ظرفیت های ریلی استفاده کنیم که هم می تواند منظم باشد و هم اینکه به دلیل مشخصات این نوع حمل و نقل فسادپذیری کالاهای حمل شده کمتر می گردد.

او می گوید: در شرایط حاضر از سمت جمهوری آذربایجان تا آستارا ریل گذارای شده و این فرصت خوبی است. اگر جاده ریلی تکمیل گردد و دسترسی مناسبی به ریل به وجود بیاید امکان صادرات کالای کشاورزی افزایش می یابد.

او در کنار مسائل حوزه حمل و نقل به مسائل بانکی اشاره می نماید و می گوید: باید شیوه مناسبی برای نقل و انتقال اقتصادی فراهم گردد. در شرایط حاضر جابجایی پول برای تجار ایرانی پرهزینه است و همه این موارد هزینه مبادله را بالاتر می برد.

فروزان فرد ادامه می دهد: اندازه شرکت های ایرانی کوچک و متوسط است؛ این شرکت ها توان رقابت و توان اقتصادی در این بازار منطقه ای و تأمین سرمایه در گردش کافی را ندارند؛ اگر زیرساخت های انتقال پول و سیستم حمل و نقل فراهم نگردد این شرکت ها نمی توانند از ظرفیت موجود بهره بگیرند.

او تاکید می نماید: امروزه زمان آن رسیده که بخش خصوصی با دولت برای ارتقای اقتصاد کشور و معرفی آن به دنیا همکاری فعالانه داشته باشد. باید زیرساخت لازم در ایجاد بازار آزاد و مشترک، یکسان سازی خدمات، نیروی کار، تعرفه گمرکی و خدمات حمل و نقل برداشته گردد.

فروزان فرد معتقد است: استفاده حداکثری از منافع تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به میزان ظرفیت سازی ها و بسترسازی ها بستگی دارد. باید به دنبال تکمیل چرخه زیرساختی یعنی فراوری صادرات محور، تکمیل زیرساخت حمل ونقلی بخصوصی حمل و نقل ریلی بود تا از این طریق به تسهیل و روان سازی تجارت با کشورهای منطقه مبادرت کرد.

فرصتی به نام اوراسیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک سازمان بین المللی برای ادغام اقتصادی منطقه ای است. این اتحادیه شخصیت حقوقی بین المللی دارد و توسط پیمان اتحادیه اقتصادی اوراسیا تأسیس شده است. اتحادیه اقتصادی اوراسیا حرکت آزاد کالاها، خدمات، سرمایه و نیروی کار را فراهم و سیاست های هماهنگی بین واحدها را در بخش های مشخص شده توسط پیمان و توافق های بین المللی در اتحادیه دنبال می نماید.

کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جمهوری ارمنستان (در منطقه قفقاز در همسایگی شمال غربی ایران)، جمهوری بلاروس (در همسایگی شمال غربی روسیه و در همسایگی لهستان)، جمهوری قزاقستان و جمهوری قرقیزستان (در منطقه آسیای مرکزی) و فدراسیون روسیه هستند. به جز ارمنستان که با دیگر اعضا پیوستگی جغرافیایی ندارد (و عضویت ایران می تواند این حلقه اتصال را به وسیله دریای خزر تأمین کند)، بقیه اعضا با یکدیگر پیوند زمینی مستقیم دارند.

این اتحادیه برای ارتقای جامع، بالا بردن رقابت و همکاری بین اقتصادهای ملی و ارتقای توسعه پایدار به منظور بالا بردن سطح زندگی ملل کشورهای عضو ایجاد شده است. حجم تجارت خارجی این اتحادیه با دنیا خارج در سال 2018 برابر با 866 میلیارد دلار بوده که 79 درصد آن سهم روسیه بوده است.

توافق نامه ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اولین تجربه جدی کشورمان جهت همگرایی اقتصادی با بلوک اقتصادی منطقه ای است که این موافقت نامه از 5 آبان 1398 وارد فاز اجرایی شده است. براساس این موافقت نامه 862 قلم کالا از دو طرف، مشمول تجارت ترجیحی خواهند شد که 360 قلم آن ترجیحات اعطایی ایران به اوراسیا و 502 قلم آن ترجیحات اعطایی اوراسیا به ایران است.

سهم ایران در تجارت خارجی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال 2018 برابر 503 (3 دهم درصد) در صادرات و 0.2 درصد (2 دهم درصد) در واردات اتحادیه بوده است. مجموع تجارت خارجی ایران با این اتحادیه 3.2 میلیارد دلار بوده که سهمی برابر 0.3 درصد (3 دهم درصد) در تجارت این اتحادیه نقش داشته است. البته این تأثیر بیشتر به سبب حجم عظیم تجارت خارجی روسیه بوده که حدود 680 میلیارد دلار است و بعد از آن قزاقستان قرار گرفته است که 93 میلیارد دلار تجارت خارجی داشته است. در این سال، حجم تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران 139 میلیارد دلار بوده است.