اینستکس تأمین کننده نیازهای مالی ایران نیست
به گزارش وبلاگ آرشیو بهترین ها، خبرنگاران، گروه بین الملل - جواد حیران نیا-الناز صفوی: خروج یکجانبه آمریکا از ایران در سال گذشته و سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران باعث شده است ایران طی یکسال گذشته فشارهای مالی زیادی را تحمل کند.
عدم پایبندی آمریکا به برجام از یک طرف و بدعهدی های اروپا در عملی کردن ساز و کار ویژه مالی ایران و اروپا موسوم به اینستکس از طرف دیگر ایران را بر آن داشت که بعضی از تعهدات برجامی خود را تعلیق کند.
اکنون اروپا اعلام نموده است اینستکس وارد مرحله عملیاتی خود شده است. ولی اینکه با توجه به نقش بانک های آمریکایی و دلار در سیستم های بانکی دنیا و وابستگی های مالی اروپا به آمریکا، اینکه اروپا تا چه میزان می تواند به تعهدات برجامی خود عمل کند و در عملیاتی کردن این مکانیسم مالی پیروز باشد جای بحث دارد.
وبلاگ آرشیو بهترین ها در مصاحبه با پروفسور شیرین هانتر استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا به آنالیز این موضوع پرداخته است که در ادامه می آید.
*متعاقب عدم تعهد اروپا، ایران گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را عملی کرد. اقدام ایران به دنبال بهره مندی از مزایای مالی برجام بود. آیا اروپا می تواند به تعهدات خود در قبال برجام عمل کند؟
از شروع معین بود که اگر آمریکا تحریم ها و مخالفت های خودش علیه ایران را کنار نگذارد کشورهای اروپایی نمی توانند کار زیادی انجام دهند. دلیل این امر معین است. اروپا مالی با بازاری آزاد دارد در نتیجه دولت ها اروپایی در فعالیت های مالی دخالت نمی نمایند. این امر باعث می گردد تصمیمات آنها بر اساس محاسبه ای باشد که از سود و زیان خود دارند.
با توجه به ارتباطی که بین اقتصاد اروپا با آمریکا وجود دارد، اروپا نمی خواهد به خاطر رابطه تجاری با ایران رابطه تجاری خود با آمریکا را به خطر اندازد. از طرفی بانک های آمریکایی و دلار در سیستم بانکی دنیای نفوذ بسیاری دارند و احاطه بر مکانیسم بانکی بین المللی بسیار سخت است. در نتیجه تعجبی ندارد که اروپا طبق تعهداتش عمل نمی کند. حقیقت این است که حتی اگر بخواهد هم نمی تواند.
*بعضی اخبار از کوشش فرانسه برای بازگرداندن آمریکا به برجام حکایت دارد. آیا این موضوع می تواند درست باشد؟
اگر ماکرون بتواند ترامپ را به برگشت به برجام قانع کند بسیار خوب است. هرچند من شک دارم که فرانسه بتواند این کار را انجام دهد مگر آنکه از فرمولی استفاده کند که در آن ایران و آمریکا امتیازات مشترکی را ارائه نمایند. از جمله اینکه ایران دست کم در برابر برداشته شدن بعضی تحریم ها توسط آمریکا رضایت دهد با واشنگتن مصاحبه کند. در غیر این صورت من شک دارم ماکرون بتواند پیروز گردد.
در کل کوشش های ایران برای اینکه آمریکا تحریم های خود را کاهش دهد نیز بعید است به نتیجه برسد.
*برجام نفس های آخر خود را می کشد و بقای آن منوط به پایبندی اروپا به برجام جهت فروش نفت ایران و مبادلات است. آیا اروپا می تواند این دو زمینه را مهیا کند و یا همچنان در عمل با آمریکا همراهی خواهد نمود؟
به دلیل ویژگی های سیستم مالی و بانکی بین المللی، اقتصاد بسته اروپا و روابط استراتژیکی که اروپا علیرغم بعضی اختلافات با آمریکا دارد من شک دارم که اروپا بتواند احتیاجهای ایران را تأمین کند.
*کانال مالی اینستکس در حالی که قرار بود پیش از این به بهره برداری برسد به بهانه های مختلف از سوی اروپا عملیاتی نشده است. با توجه به اینکه این کانال قرار است صرفاً موارد بشردوستانه را پوشش دهد آیا می تواند احتیاجهای ایران را برآورده سازد؟
به علت ساختار اینستکس این مکانیسم نمی تواند همه احتیاجهای ایران را برآورده کند، از جمله اینکه قرار است فروش نفت دسترسی به درآمدهایی را برای ایران فراهم کند. آنچه اقتصاد نفت بدان احتیاج دارد فراتر از فروش نفت است.
رشد مالی ایران مستلزم ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاری خارجی و داشتن تکنولوژی مدرن به ویژه در صنعت نفت است. این امر تا زمانی که تحریم ها به قوت خود باقی هستند غیر ممکن است و اینستکس هم نمی تواند تغییری در شرایط ایجاد کند ولی می تواند مانند یک مرهم و مسکن مالی عمل کند.
منبع: خبرگزاری مهر